Don't ask, don't tell.

Spök kona sagði í ræðu sem ég heyrði í vikunni að jafnvel neikvæð afskipti af  unglingi væru betri en engin.  Þeir sem fá alls engin afskipti veslast upp.

Í framhaldi datt mér í hug :  Man lesandinn til þess að hafa lesið um afstöðu  borgarstjóra, eða borgarstjórans á undan, eða þar á undan, til hjólreiða og  hjólreiðafólks?  Ég giska á að svarið sé nei.  Þessi málaflokkur er algerlega  afskiptur.  Borgarstjórarnir gætu ekki sent reikning upp á eina krónu fyrir  vinnu í þágu hjólreiðamála.

Að vísu eru gangstéttar og útivistarstígar lagðir, en það eru aðskild verkefni,  ekki hluti af stærri stefnu.

Engar greinar eru skrifaðar af öðrum en hjólafólki.  Engin lög hafa verið sett  um hjólreiðar síðan á sjöunda áratugnum þegar ákveðið var að reiðhjól skyldu  hafa keðjuhlíf. Flestir hjólreiðamenn eru því lögbrjótar strax og þeir hjóla af  stað enda hafa keðjuhlífar lítið verið notaðar síðan tíugírahjólið kom á markað  á áttunda áratugnum.

Hjólafólkið í Reykjavík er að því leyti eins og hommarnir í bandaríska hernum að  um þá gilda engar reglur, bara óskrifuð lög: "Don't ask, don't tell".  Við tölum  ekki um slíkt.  Hjólið bara og við horfum í hina áttina.

Fæstir vita að samkvæmt lögum á að hjóla á götunni.  Einhvern tímann var gerð  undanþága um að menn mættu hjóla á gangstéttum, nokkuð sem átti aldrei að leyfa.  Hugsunin var sennilega sú að týpískt hjólreiðafólk væri sex ára gamalt og þyrfti  að verða samferða mömmu og pabba eftir stéttinni.  Það er ekki minn  raunveruleiki í dag. Ég er á fimmtugsaldri og hjóla á 25 km hraða til og frá  vinnu.  Það er fimm sinnum hraðar en gangandi vegfarandi enda er þeim meinilla  við það þegar ég skýst fram úr þeim, lái þeim hver sem vill.

Margir halda að það eigi að hjóla á gangstétt.  Fyrir vikið er flautað á  hjólamenn sem fylgja lögum og fara á götuna.  Einhvers staðar á ég sekt fyrir að  hafa hjólað á gangstétt þegar ég var táningur í Reykjavík.

Það er engin leið að hjóla löglega í Reykjavík.  Þú verður að brjóta reglur.  Samkvæmt lögum er bannað að hjóla yfir gangbrautir en þær eru samt ómissandi  hluti af gangstéttum.

Stundum vantar gangstéttir, stundum enda þær snögglega.  Stundum byrjar  hjólaslóði og endar aftur 50 metrum síðar.  Stundum er hann merktur hjólum hægra  megin og gangandi vinstra megin þannig að maður þarf að taka fram úr gangandi  fólki hægra megin þótt venjan sé að taka eigi fram úr vinstra megin.

Biðskyldur bíla eru oft vitlausu megin við gangbrautir svo bílarnir nema staðar  ofan á gangbrautinni.  Þar að auki staðnæmast bílar oft með afturdekkin á stöðvunarskyldu í stað þess að stöðva fyrir framan hana.  Ég hef aldrei séð  lögreglu skipta sér af, frekar en af þeim sem leggja á gangstétt og loka þar með "hjólastígnum".

Áður en við getum farið að tala um úrbætur þarf að búa til raunverulegt kort af  hjólaleiðum í borginni.  Reykjavíkurborg gaf út kort með hjólastígum en kortið  er skáldskapur, áróður fyrir eitthvað norrænt þing þar sem átti að sanna að hér  væri allt í himna lagi. Hefur einhver séð hjólastíg meðfram Hringbraut frá Suðurgötu út að JL húsi?  Ekki ég.  Samt er hann á þessu korti.

Aðrar þjóðir eiga stefnuskrá um hjólreiðar, um það hvernig hjólastæði eiga að  vera, hvernig ganga eigi frá leiðum þegar vegavinna er í gangi, frágangi við  gatnamót og svo framvegis.  Íslendingar eiga engar reglur.

Tvennt mætti gera strax.  Í fyrsta  lagi þarf að fylgja lögum og banna bílastæði á gangstéttum.

Í öðru lagi þarf að sjá til þess að bílar loki ekki gangbrautum með því að  staðnæmast ofan á þeim.  Hjólafólk sem fer meðfram aðalbraut þarf að stoppa á  öllum gatnamótum af því bílar stöðva ekki þar sem þeir eiga að stöðva.  Það er  óþolandi að þurfa að stoppa fyrir öllum sem ætla inná eða út af aðalbraut þegar maður ekur sjálfur meðfram henni - á gangstéttinni.  Ég er alltaf í órétti.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ég er rauða örin á myndinni.  Á meðan ég þarf að hjóla á gangstétt meðfram aðalbraut eru bílar no.1 og 2 á myndinni óvinir no.1 og 2 í umferðinni.   Ef borgaryfirvöld geta minnkað hættuna af þeim væri strax betra að vera á hjóli.

 

Athugasemdir

[Sæmundur Bjarnason, 5.5.2008 kl. 01:05]

Þetta með að hjólaslóðar séu merktir hjólum hægra megin en gangandi vinstra megin gæti nú kannski farið eftir því í hvora áttina er farið. Annars góð og þörf grein.

[Baldvin Kristjánsson, 5.5.2008 kl. 09:48]

Alltaf áhugaverðir punktar hjá þér og vel skrifaðir.

Með kveðju frá Grænlandi

[Róbert Badí Baldursson, 5.5.2008 kl. 10:56]

Heyr heyr!

[Elías Halldór Ágústsson, 5.5.2008 kl. 12:08]

Ég hef alltaf verið andvígur þessari aðgreiningu hjólafólks og gangandi umferðar á göngustígunum vegna þess að hún grefur undan reglunni um hægri umferð. Þess fyrir utan virðast gangandi vegfarendur ekkert taka mark á þessum merkingum og verða bara reiðir ef maður stefnir á þá eftir að hafa hringt bjöllunni í svona hálfa mínútu á undan.

[ökumaður (IP-tala skráð) 5.5.2008 kl. 12:21]

Varðandi myndina, ég játa að ég legg oftar en ekki eins og bíll 2 vegna þess að ég neyðist til þess því þú sérð ekki rassgat (afsakið) hvort að umferð sé að koma frá vinstri eða ekki (oft vegna trjágróðurs). Þaraf leiðandi er maður að teygja sig eins langt og maður getur (þ.e. keyra yfir gangbrautina) til þess að athuga hvort öllu sé óhætt.

Ég kýs frekar að ergja einn hjólreiðamann frekar en að stoppa á löglegan hátt við gatnamótin og aka síðan af stað upp á von og óvon og klossbremsa síðan, kominn hálfa leiðina út á akbrautina vegna umferðar sem ég sá ekki.

[Elías Halldór Ágústsson, 5.5.2008 kl. 12:30]

Hvers vegna liggur hjólreiðabrautin ekki bara í beina línu? Það væri best fyrir alla hlutaðeigandi.

[Morten Lange, 5.5.2008 kl. 13:35]

Á Lönguhlið má sjá mannvirki  sem kemst næst því að vera hjólreiðabraut á Íslandi. Við Lönguhlið í suðurátt yfir Miklurbaut er tilraun til þess að gera þetta rétt, með því að mála akrein fyrir hjólandi í götustæði. Og akkúrat það tekst nokkuð vel, þó að akreinin hefði mátt vera greinilegra, og tildæmis máluð með hjólavísum ( "Bike and Chevron", "Sharrow" ).

En viða eru göturnar þannig að betra sé einmitt að hjóla á götu, fyrir vana hjólreiðamenn. Og ef hámarkshraði  er lækkaður, bætist almennt umferðröryggi, og þannig fjölgar þeim götum þar sem mönnum finnst fysilegt að hjóla á götu eins og umferðarlögin gera ráð fyrir.

Eftir nokkrar  vikur mun verkefni Landssamtaka hjólreiðamanna og Íslenska Fjallahjólaklúbbsins, "Hjólum og verum klár í umferðinni"  hefja menntun hjólakennara. Styrkur hefur fengist frá  m.a. Menntamálaráðuneyti og Pokasjóði (2007).  Fræðin, sem við köllum Hjólafærni á íslensku,  leggur einmitt áherlsu á það að hjóla af öryggi á akbrautum (þar sem það hentar).  Breskur kennari frá LifeCycleUK kemur og kennir 6 framtíða hjólakennarar eftir Breskum stöðlum.

[Kári Harðarson, 5.5.2008 kl. 13:56]

Sammála, ökumaður.  Gatnamót eru oft hönnuð þannig að ökumenn neyðast til að stöðva ofan á gangbrautinni.

Erlendis er það oft þannig, að ef maður keyrir yfir stöðvunarskyldu eða biðskyldu sér maður ekki græna ljósið koma, því götuvitinn er einungis við hliðina á stöðvunarskyldunni, ekki líka handan við hana eins og hér.

Hér á landi er yfirleitt auka götuviti svo bílar geta farið eins langt og þeir vilja inn á gatnamótin, þeir sjá samt græna ljósið koma.

Ég myndi sleppa þessum auka götuvita sem býður einmitt upp á þennan ósið ökumanna, kostar aukalega og er óþarfur.

[Kári Harðarson, 5.5.2008 kl. 14:03]

Annað hvort hjólum við með bílunum á götunni eða á sérstökum hjólastígum.  Hjólreiðar á gangstéttum ætti að banna aftur.

Hjólastígur þarf ekki að vera sérstakt mannvirki, hann getur verið sérstök rein á götu sem er þegar til staðar.

Ef þetta fæst ekki samþykkt, þarf löggjafinn að útskýra hver réttur og skyldur hjólreiðamanna er í þessu einskismannslandi gangstétta, stíga og götukanta svo maður viti á hverju maður á von þegar slys ber að höndum.

[Kári Harðarson, 5.5.2008 kl. 14:23]

Ósammála, ökumaður, að því leyti að þú átt fyrst að stoppa á réttum stað til að sjá hvort gangandi eða hjólandi eru að koma.  Svo mjakarðu þér yfir gangbrautina til að sjá hvort bílarnir eru að koma.  Allt of margir fara strax út á vegbrúnina og í veg fyrir hjólandi og gangandi.  Það er að keyra yfir stöðvunarskyldu og sektin var amk. 50 þúsund síðast þegar ég vissi.

[Úrsúla Jünemann, 5.5.2008 kl. 14:52]

Góð grein, Kári og er ég hjartanlega sammála þér. Ég er búin að hjóla hér á Íslandi í 25 ár og á þeim löngum tíma hefur ekki verið gert mikið fyrir hjólreiðafólkið, því miður. Við hjólreiðamenn eigum að vera á götunum og gefa skít í að það sé flautað á okkur. Viðhorfið bílandi fólks mun breytast smátt og smátt ef við erum bara nógu margir í umferðinni. En samt ætti ekki banna að vera á gangstéttunum, ég er þá sérlega að hugsa til barnanna á hjóli.

[Hildigunnur Rúnarsdóttir, 5.5.2008 kl. 15:08]

minn hjólakall skrifaði einmitt um þetta sama um daginn hér. Veit ekki hvort ég mæli með lausninni, samt, fullsnúið.

[Einar Indriðason, 6.5.2008 kl. 07:46]

Það væri vonandi að núna þegar "Hjólum í vinnuna" átakið er að byrja, að svona ábendingar komist alla leið til ráðamanna, og verði farið eftir þeim.

Góður pistill.

[Kári Harðarson, 6.5.2008 kl. 09:54]

Sammála, Úrsúla,

Það eru tvenns konar hjólreiðar í gangi.  Fimm ára krakki sem hjólar við hliðina á pabba og mömmu á að vera á gangstétt, en ég ætti að vera á götunni og það ætti að vera pláss fyrir mig þar.

[Ormurinn (IP-tala skráð) 6.5.2008 kl. 17:32]

Það er reyndar oft miklu hættulegra að hjóla á gangstéttunum heldur en götunni.

Bílstjórar eiga oft nógu erfitt með að spotta hjólareiðamann sem hjólar á götunni meðal bílanna.
Ef þú hinsvegar hjólar á gangstéttinni eru líkurnar minni að bílstjórar taki eftir manni (enda beinist athygli þeirra að götunni) og hættan mun meiri að það sé keyrt í veg fyrir 
mann á gatnamótum eins og þessum sem þú teiknaðir.

Þá er ótalin hættan sem skapast við innkeyrslur og bílaplön.