Hvenær er nýtt nýtt ?

Það virðist vera lögmál að atvinnugreinar sem eru búnar að koma sér vel fyrir eiga erfitt með nýsköpun.  Stór hópur fólks áleit græjurnar á næstu mynd vera gott úrval:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Framleiðendunir voru Sony, Pioneer, Panasonic, Akai, "the usual suspects".  Ef þú hefðir spurt þessi fyrirtæki hefðu þau öll sagst vera sérfræðingar á sínu sviði og vita allt um hljómflutningstækni og þarfir notenda.

Það þurfti tölvufyrirtæki til að koma af hliðarlínunni með nýja hugsun:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ég nefni þetta bara sem dæmi um að stundum borgar sig að losna við gömlu valdaklíkurnar og hleypa nýrri hugsun að. 

Sjálfstæðisflokkurinn heldur því fram að hann sé sérfræðingur í að stjórna landinu enda mikill reynslubolti. Ég gef lítið fyrir reynslu sjálfstæðisflokksins.  Ég held að reynsla hans sé að verða honum ansi mikill fjötur um fót.  Ég er ekki að segja að við eigum að kjósa í næstu viku, en þegar við kjósum skulum við skipta almennilega út og hleypa ferskum vindum að.

 

 

 

Ræða Þorvalds Gylfasonar í Háskólabíói

Stjórnmál og viðskipti eru óholl blanda. Íslenzkt efnahagslíf var lengi gegnsýrt af stjórnmálum. Helmingaskipti voru reglan, kaup kaups. Einkavæðingu banka og ríkisfyrirtækja var ætlað að uppræta þá skipan. Markmið einkavæðingarinnar var að skerpa skilin milli stjórnmála og viðskipta til að dreifa valdi á fleiri og hæfari hendur.

Ríkisstjórnin brást þessu ætlunarverki líkt og gerðist nokkrum árum fyrr í Rússlandi. Hún tók sjálfa sig fram yfir fólkið í landinu. Hún afhenti ríkisbankana mönnum, sem voru handgengnir stjórnarflokkunum og höfðu enga reynslu af bankarekstri. Í höndum þeirra uxu bankarnir landinu yfir höfuð á örfáum árum og vörpuðu með leynd þungum ábyrgðum á þjóðina. Seðlabankinn, ríkisstjórnin og Fjármálaeftirlitið höfðust ekki að. Stíflan brast.

Seðlabankinn vanrækti að byggja upp gjaldeyrisvarasjóð til að vega á móti erlendri skammtímaskuldasöfnun bankanna. Þrákelkni ríkisstjórnarinnar og Seðlabankans fyrir hönd krónunnar í nafni sjálfstæðrar peningastjórnar hefur nú í reyndinni teflt fjárhagslegu sjálfstæði landsins í tvísýnu um sinn.

Seðlabankinn og ríkisstjórnin skiptust ekki á nauðsynlegum upplýsingum í aðraganda kreppunnar og halda áfram að elda grátt silfur. Ríkisstjórnina brestur þor til að skipta um áhöfn í Seðlabankanum, þótt bankastjórnin hafi hvað eftir annað gert sig seka um alvarleg mistök, sem hafa ásamt öðru svert álit Íslands í útlöndum.

Bankastjórnin er vís til að eyða láninu frá Alþjóðagjaldeyrissjóðnum og öðrum í misráðna tilraun til að hífa gengi krónunnar upp fyrir eðlileg mörk í framhaldi af gengisfölsunarstefnu bankans undangengin ár. Bankastjórnin verður að víkja frá án frekari tafar. Fyrirhugaður flutningur Fjármálaeftirlitsins aftur til Seðlabankans herðir enn á kröfunni um, að bankastjórnin víki. Það vekur von, að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hefur krafizt þess að fá að gera öryggisúttekt á Seðlabankanum.

Hrun bankakerfisins og veik viðbrögð ríkisstjórnarinnar við hrapinu afhjúpa hyldjúpa bresti í innviðum íslenzks samfélags. Þessar dauðadjúpu sprungur, sem ættu að vera á allra vitorði, hafa stjórnmálaöflin þó aldrei fengizt til að viðurkenna, hvað þá heldur til að fylla.

Upphaf ófaranna má rekja til upptöku kvótakerfisins, þegar stjórnmálastéttin kom sér saman um að afhenda útvegsmönnum ókeypis aðgang að sameignarauðlind þjóðarinnar. Þessi rangláta ákvörðun, sem allir flokkar á þingi báru sameiginlega og sinnulausa ábyrgð á, skerti svo siðvitund stjórnmálastéttarinnar, að þess gat ekki orðið langt að bíða, að aðrar jafnvel enn afdrifaríkari ákvarðanir sama marki brenndar sæju dagsins ljós. Mannréttindanefnd Sameinuðu þjóðanna hefur úrskurðað, að kvótakerfið hefur leitt af sér mannréttindabrot, en ríkisstjórnin lætur sér samt ekki segjast, ekki enn.

Hví skyldu menn, sem víluðu ekki fyrir sér að búa til nýja stétt auðmanna með ókeypis afhendingu aflakvóta í hendur fárra útvalinna, hika við að hafa svipaðan hátt á einkavæðingu banka og annarra ríkisfyrirtækja? Varaformaður Framsóknarflokksins auðgaðist svo á einkavæðingu Búnaðarbankans, að hann gerði sér lítið fyrir og keypti þjóðarflugfélagið (og lét skipa sjálfan sig seðlabankastjóra í millitíðinni, en hann hafði að vísu ekki efni á láglaunabaslinu þar nema skamma hríð). Framkvæmdastjóri Sjálfstæðisflokksins gerðist einnig milljarðamæringur við einkavæðingu Landsbankans, og enginn spurði neins, enda voru fjölmiðlarnir flestir komnir í hendur eigenda bankanna. Formaður Sjálfstæðisflokksins lét skipa sjálfan sig seðlabankastjóra og lét bankaráðið umsvifalaust hækka laun sín upp fyrir laun forseta Íslands með kveðju til Bessastaða. Áður hafði hann skammtað sér konungleg eftirlaun úr vasa almennings. Kvótakerfið varðaði veginn inn í sjálftökusamfélagið.

Nú býst ríkisstjórnin sjálf til að rannsaka tildrög bankakreppunnar. Við þurfum enga hvítþvottarbók frá ríkisstjórninni. Betur færi á skipun erlendrar rannsóknarnefndar, eins konar sannleiks- og sáttanefndar, með erlendum sérfræðingum. Við þörfnumst slíkrar nefndar til að endurheimta traustið, sem við þurfum að geta borið hvert til annars, og traust umheimsins. Farsæl samfélagsþróun útheimtir, að sagan sé rétt skráð og öllum hliðum hennar til haga haldið.

Bankakreppa á Íslandi er ekki einkamál Íslendinga. Þrálátur orðrómur um fjárböðun íslenzkra banka fyrir rússneska auðmenn horfir nú öðruvísi við en áður. Íslendingar og umheimurinn þurfa að fá að vita, hvort orðrómurinn á við rök að styðjast og hvað fór úrskeiðis. Aðrar þjóðir hljóta að þurfa að fá að læra af mistökum íslenzkra banka og stjórnvalda, enda hafa þær ákveðið að rétta Íslandi hjálparhönd í gegnum Alþjóðagjaldeyrissjóðinn.

Lýðræðisríki reisa trausta veggi milli framkvæmdarvalds, löggjafarvalds og dómsvalds. Þar er borin virðing fyrir þrískiptingu ríkisvaldsins, virðing fyrir valdmörkum og mótvægi. Þar eru reistar skorður gegn samþjöppun valds á of fáar hendur. Í þroskuðu lýðræðisríki gæti það ekki gerzt, að formaður stærsta stjórnmálaflokksins léti skipa sjálfan sig seðlabankastjóra án andmæla af hálfu annarra stjórnmálaflokka eða fjölmiðla.

Við stöndum nú frammi fyrir fjárhagsvanda, sem hefur hvolfzt af miklum þunga yfir Ísland og mun ágerast á næsta ári. Stjórnvöld virtu að vettugi varnaðarorð úr ýmsum áttum. Mikill hluti þjóðarinnar hefur fylgzt agndofa með rás atburðanna. Á vegum ríkisstjórnarinnar er unnið að endurskipulagningu bankanna undir tortryggilegum leyndarhjúp.

Ákæruvaldið hefði átt að láta strax til skarar skríða eftir hrunið frekar en að boða mörgum vikum síðar til veiklulegrar athugunar á því, hvort lög kunni að hafa verið brotin. Silagangur ríkisstjórnarinnar síðan bankarnir hrundu vekur ekki heldur traust. Eina færa leiðin til að endurreisa nauðsynlegt traust milli manna inn á við og álit Íslands út á við er að spúla dekkið. Stjórnmálastéttin hefur brugðizt. Hún þarf helzt að draga sig möglunarlaust í hlé, víkja fyrir nýju fólki og veita því frið til að leggja grunninn að endurreisn efnahagslífsins og réttarkerfisins með góðra manna hjálp utan úr heimi.

Reynslan sýnir, að bankahrun getur leitt af sér óstöðugt stjórnarfar og myndun öfgahópa, sem bítast um brakið, berja stríðsbumbur og ala á ótta við útlönd. Sýnum stillingu. Hlustum á allar raddir, en hlýðum þó aðeins þeim, sem boða undanbragðalaust uppgjör við liðna tíð og stefna á endurreisn íslenzks efnahagslífs með hagkvæmni, réttlæti og lýðræði að leiðarljósi. Tökum undir með skáldinu Snorra Hjartarsyni: „Ísland í lyftum heitum höndum ver ég heiður þinn og líf gegn trylltri öld.“

 

Ræðu Þorvalds afritaði ég héðan:  http://www.dv.is/frettir/2008/11/24/raeda-thorvalds-gylfasonar/

Mér finnst fréttaflutningur Morgunblaðsins á vefnum mjög takmarkaður og einhliða.  Ég veit ekki hvort ég get bloggað hér öllu lengur.

Á laugardag beið ég spenntur eftir því að sjá hversu fjölsóttur fundurinn á Austurvelli var. en það var ekki aukatekið orð um fundinn á mbl.is  !

 

Hugrenningar (en minna um lausnir)

Forsætisráðherra fer hús úr húsi um heimsbyggðina eins og litla stúlkan með eldspýturnar en fær ekki lán.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ég óska honum alls góðs en ég er ekki hissa á lánleysinu.  Hann þarf að fara þennan bónveg útaf bankahruni sem varð því enginn vildi veita lán.  Þetta er ekki góður tími til að vera skuldugur - hvort sem maður er einstaklingur eða ríkisstjórn.  Þeim fer fækkandi sem trúa að einn daginn komi Geir heim með fullt af peningum á hagstæðum vöxtum svo martröðinni ljúki og allt geti orðið eins og það var áður.

Geir gerir sitt besta við ómögulegar kringumstæður.  Hann er menntaður, víðsýnn og ekki spillir fyrir í mínum augum að hann kann reiprennandi frönsku!  Hins vegar er hann formaður flokks sem verður að fara frá mjög fljótlega því þjóðarskútan sökk á hans vakt.  Ég get ekki fyrirgefið flokknum þessa misheppnuðu tilraun til algerrar frjálshyggju án eftirlits og því verður flokkurinn að víkja núna.

Góður vinur sagðist naga sig í handarbökin yfir að hafa ekki bjargað öllum sínum fjármunum úr landi fyrir hrunið, þetta var svo fyrirsjáanlegt, sagði hann.  Ég spurði á móti hvort hann ætti nokkuð að vera mjög reiður út í sjálfan sig.  Hann vann heiðarlega vinnu og lagði sparnaðinn inn á venjulega reikninga eins og vera ber.  Það væri hálf taugaveiklað að berja á sjálfum sér, væri ekki nær að beina reiðinni í heilbrigðari farveg og segja landsfeðrunum til syndanna?  Eru vangaveltur um að flytja fé á réttum tíma ekki bara dæmi um hugarfarið sem steypti okkur í glötun?  Hugarfar sem er svo fullt af spekúlasjónum að enginn tími gafst til að skapa raunveruleg verðmæti.

Hvers vegna beina hann og aðrir reiðinni inná við? Af hverju stendur fullt af vel menntuðu og mælsku fólki ennþá á hliðarlínuni, þegir og bíður til að sjá hvað setur meðan "einhver skríll" fer niður á Austurvöll?  Ég held að margir voni ennþá að gamli sjálfstæðisflokkurinn bjargi þessu öllu fyrir horn, setjist aftur í hásætið, líti svo þungbrýnn yfir millistéttina og þá sé eins gott að enginn hafi sagt neitt óvarlegt.

Fólk er svo vant því að sjálfsritskoða sig á Íslandi að aðeins þeir sem hafa engu að tapa mæta niður á Austurvöll á laugardögum og hætta á að tekin verði af þeim ljósmynd.  Það ómar ennþá óraunsæ rödd innra með þeim sem segir að bráðum komi góðu fréttirnar og það opnist auðveld útleið úr þessu öllu -- en hún er orðin mjóróma.  Ég held að smám saman fjölgi þeim sem hafa engu að tapa og mæta á Austurvöll.

Ef fjöldinn á Austurvelli eykst og Davíð og sjálfstæðisflokknum verður bolað frá er samt ekkert víst að við fáum frekar erlenda aðstoð.  Það er ekki víst að erlendir aðilar séu að bíða þolinmóðir eftir að við losum okkur við gömlu stjórnina, heldur sé þeim einfaldlega sama um okkur og eigi nóg með sig.  Hversu oft hefur maður ekki séð hrjáðar þjóðir biðja um hjálp á alþjóðavettvangi án þess að fá hana, Afganistan, Kongó, Beirút?  Eigum við meiri kröfu á hjálp en þessar þjóðir af því við erum bláeyg og ljóshærð?

Væntanlegir lánveitendur munu ekki gefa okkur peninga.  Það þarf að sannfæra þá um að hér rísi aftur blómlegt samfélag sálna sem geta byrjað að borga neyðarlánin sín, með vöxtum takk.  Kannski undirbúningur að inngöngu í Evrópubandalagið auki tiltrú erlendra manna á Íslandi því þá geta þeir fjárfest hér án þess að tapa öllu aftur næst þegar örmyntin fær krampa.  Kannski endum við á að  ganga í bandalagið fyrir þá en ekki okkur?

Menn ræða hvort eigi að taka upp evruna.  Ég vil snúa umræðunni við.  Ef við værum með evru í dag, værum við þá að ræða um upptöku nýrrar örmyntar?  Ég efast um það.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Barlómur eftir Kára

Flytja eða vera kyrr?

Ég flutti heim um aldamótin eftir að hafa verið 11 ár erlendis - þá var Decode að ráða fólk og ég trúði að Ísland væri að verða eins og önnur lönd.  Það var hægt að kaupa bjór og Toblerone, og það var sjónvarp á fimmtudögum.  Það voru því mikil vonbrigði að sjá að hér höfðu stjórnmálin lítið breyst,  hér ríktu karlar sem höfðu haldið hópinn síðan í gaggó og höguðu sér eins og villikettir, veittu sjálfum sér ekki aðhald og skorti sjálfsgagnrýni enda vanir því að vera við völd sama hvað tautar og raular.

Ísland verður að verða meira eins og önnur lönd og hætta að vera skrýtið fyrirbæri í ballarhafi sem er útblásið af gortinu einu.  Ég vil losna við leifarnar af sérviskunni hér.  Ég vil virkt lýðræði þar sem menn geta misst embættið fyrir afglöp í starfi.  Ég vil ekki þurfa að fá laun og spara í platpeningum.  Verðtrygging og kvóti, tollamúrar og fákeppni, þetta verður allt að fara.

Ég hef lengi viljað að við göngum í Evrópubandalagið, líka þegar allt lék í lyndi, því ég vildi að þessi karlaklíka misti völd og síðustu leifarnar af sérviskunni hyrfu.

Strax og ég skrifa þetta veit ég að búnki af athugasemdum birtist um að það séu föðurlandssvik og afsal sjálfstæðisins að vilja þetta.  Það er sennilega rétt í einhverju samhengi en ég kýs ekki að líta svo  háleitt á það.  Fyrir mér er þetta praktísk ákvörðun,  eins og að láta gelda heimilisköttinn sem kemur heim rifinn og blóðugur á hverjum morgni.   Það er rosalegt fyrir köttinn að verða geldur, en ég er viss um að hann og heimilismenn verða hamingjusamir á eftir.  Auðvitað spyr maður köttinn ekki áður...

Ég veit að ég get flutt til meginlandsins, en fyrst vil ég bíða og sjá hvort við göngum ekki í ESB.  Spurning mín nú er hvaða flokk ég þarf að kjósa og hversu lengi ég á að bíða.

 

Möguleiki á landflótta?

Hitaveitan og fleiri vitlausar hugmyndir

Ég var að tala við mér eldri manneskjur sem sögðu mér í óspurðum fréttum að hitaveitan á Íslandi hefði ekki verið almennilega kláruð fyrr en í olíukreppunni 1973.

Ég hafði í einfeldni minni gefið mér að strax og fyrsti hitaveituofninn í Reykjavík hitnaði upp úr 1930 hefðu menn strax séð ljósið og drifið í að leggja veituna um allt.

Af þessu megum við læra í dag, að við eigum ekki að bíða eftir að olían verði allt of dýr og óaðgengileg til að venja okkur af því að ofnota hana.  Getum við ekki notað þessa kreppu til að gera ráðstafanir sem minnka þörf okkar fyrir hana?  Getum við ekki unnið vinnu sem þarf að vinna og sem kostar ekki mikið erlent fjármagn?  Við getum lagt hjólastíga, kannski byggt hleðslustöðvar fyrir rafmagnsbíla.  Hraðbrautirnar í Bandaríkjunum og Þýzkalandi voru byggðar upp á krepputímum.  Getum við ekki notað tímann núna í svipuð verkefni?

 

Ef við lítum á kreppuna núna sem tækifæri, þá getum við kannski minnst hennar með hlýhug seinna og talað um hana sem tíma þegar Ísland varð betri staður til að búa á.

 

Nú er líka góður tími til að minnka þörf okkar fyrir erlent fjármagn og byggja upp þekkingu á Íslandi með því að innleiða opinn hugbúnað hjá opinberum stofnunum.  OpenOffice og Linux kosta hvorki evrur né dollara. Útseld vinna við uppsetningar og þjónustu á hugbúnaðinum er í höndum íslendinga.  Ég held að ríkið geri margt vitlausara til að spara erlendan gjaldeyri.

 

Post mortem

Ég les að orðspor okkar hafi stórskaðast við bankahrunið. Ég held að skaðinn hafi verið skeður, við eigum þetta orðspor fyllilega skilið.  Ísland var orðið svo gegnsýrt af auðmagnshyggju að mér fannst merkilegast hvað lítið var haft orð á því.

Á meðan auðmennirnir tóku landið vorum við hin orðin þrælslunduð og andlega löt.  Margir rugluðu lánafyrirgreiðslum við góðæri.  Við afsöluðum okkur sjálfstæðinu.

Vonin um bata er að við lærum að skammast okkar og höldum ekki bara að heimurinn sé vondur við okkur.  Þegar ég heyri að Synfóníunni hafi verið vísað frá Japan og íslendingum úr búðum í Danmörku sárnar mér, en við eigum þetta fyllilega skilið.  Við þurfum ærlega tiltekt og gera upp við fortíðina.  Nú þurfum við einlæga iðrun, ekki þrælsótta.

Ég vil fá aðra en íslenska ráðamenn til að fara yfir hvað gerðist hér.

Hvers vegna gegndu fjölmiðlar ekki hlutverki sínu?  Af hverju voru helstu ráðamenn þjóðarinnar að þiggja flugferðir og aðra bitlinga frá þeim mönnum sem þeir áttu að hafa eftirlit með?

Af hverju var Alþingi íslendinga nánast hunzað í stjórnsýslunni? Af hverju fá ráðherrar að stjórna aðhaldslítið? Af hverju er hér verðtrygging lána en ekki launa? Af hverju var kvótinn gefinn auðmönnum?   Af hverju er hægt að einkavæða banka og gefa þeim svo óútfyllta ávísun á uppsafnaðan sparnað þjóðarinnar?  Hvers vegna voru aðvaranir erlendra nefnda og íslenskra hagfræðinga eins og Þorvaldar Gylfasonar að engu hafðar?

Erum við of lítil þjóð til að hafa sjálfstæði?  Er besta ástæðan til að ganga í Evrópubandalagið kannski sú að þá losnum við undan gömlu valdaklíkunum?

Ég er ekki viss um að Ólafur Ragnar og Davíð Oddsson eigi að vera hluti af framtíð Íslands, og ég vil ekki að þetta fólk fái sjálft að dæma í sínum málum.  Þeir sem stjórna umræðunni í fjölmiðlum munu fegra sinn málstað og ballið byrjar aftur.  Svo ég vitni í kollega minn, Úlfar Erlingsson:

 

• Hvaða fjárhagslega ávinning hefur forsetinn fengið persónulega frá íslenskum auðmönnum, beint og óbeint?  Þar með talið stuðning í kosningabaráttu, ókeypis flugferðir, gistingu, o.s.frv.?
•  Sama spurning hvað varðar hans nánustu fjölskyldu.  Hvaða hæfileikar aðrir en blóðtengsl réðu því að dætur hans og tengdafólk hefur sitið í stjórnum og yfirmannsstöðum hjá Baugi og öðrum auðmannafyrirtækjum?
•  Afhverju var aftur svona nauðsynlegt að stöðva lög um eignaraðild auðmanna að fjölmiðlum landsins—af hverju var það verra afsal á valdi en t.d. lög um EES ?
•  Má ekki fá að kaupa eitt eintak af óútgefinni bókinni um forsetann í óbreyttri útgáfu, þ.a. hægt sé að sjá hvað þar stóð?

Ef við fáum ekki svör við því hvers vegna lýðræðið virkar svona illa á Íslandi þá nenni ég ekki að taka til höndunum við uppbygginguna.

Nú er básunað yfir unga fólkið að við verðum öll að standa saman og byggja upp. Þeir sem segja það eru búnir að gera þetta sama unga fólk stórskuldugt með okurlánum og uppsprengdu húsnæðisverði.  Þeir stálu frá fortíðinni og framtíðinni.  Þeir eru búnir að eyðileggja möguleika útflutningsfyrirtækja á að byggja sig upp því hér fóru allir að vinna í banka í gullæðinu.

Eigum við núna að fara að standa saman? Ekki sá ég að nýríka fólkið borgaði kennurum og hjúkrunarfólki mannsæmandi laun. Hvar var samstaðan þá?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Þrælsóttinn við valdamenn hjaðnar um stundarsakir.  Þegar skógareldar hafa geisað falla gömul tré en lággróðurinn fær að njóta sín.

Reynum að nota tímann sem gefst til að laga til. Í næsta góðæri verður Reykjavík vonandi mannvæn og falleg og venjulegt fólk fær kaupmátt og tíma með börnunum sínum, ekki okurlánafyrirgreiðslur . Annars er það ekki góðæri heldur byrjun á öðru fylleríi.

 

Ísland geldur fyrir óhóf í fjármálum

Á síðari hluta ársins 2007 versnaði ástandið í húsnæðislánum á Bandaríkjamarkaði. Blaðagreinar fóru þá að birtast um að Ísland væri sem "kanarífuglinn í kolanámunni". Sett var fram sú kenning að slæmt ástand á Íslandi væri ávísun á versnandi horfur hjá öðrum löndum.

Eftir þetta hefur ástandið á Íslandi hríðversnað. Framleiðsuvísitalan hefur lækkað um 4% á fyrsta ársfjórðungi ársins 2008. Hlutabréfamarkaðurinn og gengi krónunnar hafa fallið um þriðjung (skrifað í Júlí 2008).

Skuldir þjóðarbúsins eru út úr kortinu á alþjóðlegan mælikvarða. Viðskiptajöfnuður var neikvæður um 25% af þjóðarframleiðslu árið 2006 og 17% árið 2007. Skuldir þjóðarbúsins voru fimmtánfaldar eigur seðlabanka landsins eða 200 prósent af þjóðarframleiðslu. Langtímaskuldir þjóðarbúsins bæta svo við 350 prósentum af þjóðarframleiðslu. Bankaeignir voru orðnar tíföld þjóðarframleiðsla í lok ársins 2007. Þetta ójafnvægi kemur til vegna innkaupa íslenskra fyrirtækja í Bretlandi, Danmörku og annars staðar.

Hvernir getur svona lítill stubbur valdið svona miklu? Svarið er að finna fyrir árið 2000 þegar flestir bankar voru ennþá reknir eins og deildir í ríkisstjórninni. Raunvextir voru lágir og jafnvel neikvæðir á stundum.

Til að bregðast við eftirspurn eftir lánsfé breyttust bankarnir í pólítiskar stofnanir sem lánuðu aðeins þeim sem voru í náðinni. Óhagræðið sem af þessu hlaust kom fram sem skuldasöfnun erlendis og lengstu vinnuvikur í vestur-Evrópu. Þrátt fyrir allt var niðurstaðan sú að Ísland varð ríkt miðað við höfðatölu.

Bankarnir voru einkavæddir árið 2000 með fljótfærum og pólítískum hætti. Eignarhald á bönkunum fór til manna með náin sambönd í íhaldsflokkunum sem höfðu lítið vit á bankarekstri. Seðlabankinn og fjármálaráðuneytið voru rekin af fólki sem vildi eins lítil afskipti og hægt var.

Bankarnir breyttust fljótt úr venjulegum bönkum í fjárfestingabanka. Hvorki þeir né ráðuneytin eða seðlabankinn gerðu greinarmun á þeirri ábyrgð og tryggingu sem fylgir venjulegum bankarekstri annars vegar og hins vegar á áhættustarfseminni sem fylgir fjárfestingabankarekstri. Það að ríkið og þar með þegnarnir skyldu ábyrgjast rekstur fjárfestingabankahlutans gerði þeim kleift að taka mjög áhættusamar ákvarðanir bæði heima og erlendis. Þeir ráku starfsemina með erlendum lánum í stað þess að byggja á innlánum viðskiptavina.

Seðlabankinn batt viljandi hendur sínar og ákvað að reyna aðeins að stjórna með ákvörðun vaxta. Hann neitaði sér um að ákvarða bindiskyldu á þeirri forsendu að bankarnir vildu það ekki, og hann reyndi heldur ekki að tala um fyrir bönkunum á siðferðislegum grundvelli. Tilraunir seðlabankans til að hefta verðbólguna með því að hækka vexti (upp í 15% 2008) höfðu þau áhrif að enn meira erlent fjármagn sogaðist til landsins og áhrif vaxtahækkana urðu því engin. Krónan hækkaði í verði þrátt fyrir gífurlegar erlendar skuldir.

Vegna styrks krónunnar á fyrstu árum aldarinnar fóru íslensk heimili og fyrirtæki að taka lán eins og enginn væri morgundagurinn. Nú er svo komið að skuldir íslendinga eru miklu hærri en möguleikar seðlabankans til að gangast í ábyrgðir og aðrir bankar í Skandinavíu hugleiða að aðstoða seðlabankann þótt ekki væri nema til að koma í veg fyrir að hrun Íslands smiti út frá sér.

Þetta gífurlega hrun sem nú á sér stað er útkoma óhófs sem byggðist upp í umhverfi lítils sem einskis eftirlits, sem var ekki til staðar vegna fljótfærnislegrar einkavæðingar. Nú er ríkisstjórn Íslands í mjög alvarlegum vandræðum. Sögusagnir herma að næst stærsti stjórnmálaflokkurinn, sósíaldemókratar, sem komst til valda í maí 2007 í fyrsta sinn í fjórtán ár muni slíta samstarfi við stærsta flokkinn, hinn íhaldssinnaða sjálfstæðisflokk og koma af stað nýjum kosningum.

Skoðanakannanir gefa til kynna að sjálfstæðisflokkurinn muni tapa mjög miklu fylgi og sósíaldemókratar sem hafa beðið minni hnekk á mannorði vegna fjármálahneykslisins gætu fengið nægt fylgi til að mynda nýja ríkisstjórn með öðrum flokkum.

Þetta gæti orðið byrjunin á vel þeginni stefnubreytingu í íslenskum stjórnmálum í átt að norrænu samfélagi þar sem samfélagið stjórnast ekki af duttlungum fjármálamanna og skuldir eru teknar föstum tökum.

Þýtt úr grein sem kom í Financial Times í júlí 2008. Höfundurinn, Robert Wade er prófessor í hagfræði við London School of Economics.

 

Þeir sem einkavinavæddu bankana og veittu þeim svo ekki nauðsynlegt aðhald en sváfu á verðinum meðan þeir fóru í fjárhættuspil með fjöregg þjóðarinnar munu ekki láta af völdum af sjálfsdáðum þótt það eina sem haldi þeim uppi núna sé drambssvipurinn og jakkafötin.  Hvenær mun doðinn breytast í reiði?

 

Don't tread on me.

Ingi Þór Einarsson hjólreiðamaður sendi þessa fyrirspurn til vegagerðarinnar vegna þess að hann komst ekki leiðar sinnar:

Ég hjóla reglulega milla Voga og Keflavíkur. Þó ekki sé þægilegt að hjóla Reykjanesbrautina er hún á flestum stöðum með góða vegaöxl. Nú er hinsvegar bannað að hjóla í gegnum nýja umferðamannavirkið (mislægu gatnamótin) sem tengja Voga við Reykjanesbrautina.

Á að banna hjólreiðar á Reykjanesbrautinni? Ef svo hvernig eigum við sem notum hjólið (auk allra ferðamannanna) að komast á milli.  Ef ekki, hvernig á ég þá að koma mér upp á Reykjanesbrautina þegar ég kem úr Vogunum?

 

Hér er svarið sem hann fékk frá Magnúsi Einarssyni deildarstjóra þar:

Við hönnun Reykjanesbrautar er gengið út frá því að hjólreiðar verði bannaðar á nýrri breikkaðri Reykjanesbraut enda fari hjólreiðar ekki saman við þunga og hraða umferð.

Í hönnun verksins er gert ráð fyrir að það verði farið í nauðsynlegar ráðstafanir til að unnt sé að beina hjólreiðaumferð um gamla Keflavíkurveginn og Vatnsleysustrandaveg.  Vegagerðin hefur verið í samvinnu við sveitarfélögin á þessu svæði og hafa farið fram umræður hvernig á að útfæra hugmyndina, en samkvæmt lögum þá er skipulag og göngustígar á forræði sveitarfélaga.

 

Mér líst ekkert á þetta.  Í fyrsta lagi er Ingi Þór að rekast á skilti þar sem honum er bannað að hjóla án þess að fá neina aðra leið í staðinn.  Það er dónaskapur.  Hann þurfti að spyrja hvað gengi á?

Svo fær hann svar um að það eigi einhvern tímann að lagfæra úr sér genginn malarstíg til að hjólreiðafólk neyðist til að fara fáfarnar malarslóðir, ekki hluti af vegakerfinu.  Fyrst þurfi fullt af fólki sem mun ekki hafa samráð við hjólafólk samt að hittast og ræða málin og þangað til verður hjólafólk strandaglópa.

Svona vinnubrögð verða að vera algerlega bönnuð.  Vegir sem eru eingöngu hannaðir fyrir bíla eru nýlunda hér á landi og þeir eru ekkert sjálfsagt fyrirbæri..  Hjólreiðamenn eru ekki 2.flokks fólk og það má ekki loka vegum á hjólreiðamenn án þess að bjóða upp á aðra leið í staðinn sem er hluti af einhverju vegakerfi en ekki bara slóði sem á eftir að teikna, byrjar hvergi og endar hvergi.

Þetta minnir mig á þegar indjanarnir voru reknir frá heimkynnum sínum í Florida til auðnanna í norðri sem þeim var sagt að væru frábærar en voru það ekki. Hjólreiðafólk verður að taka svona slagi núna eða sætta sig við að hjólreiðar endi sem útivistarskemmtun.  Ef menn segja að það sé sjálfsagt að banna hjólafólki aðgang að "alvöru vegum"  vil ég benda á að í bílalandinu Bandaríkjunum er oft leyfilegt að hjóla í öxlinni á hraðbrautum og eru þá jafnvel sérmerkingar fyrir hjólamenn þar.

Ég legg til að hjólreiðar verði leyfðar á vegöxl Reykjanessbrautar þangað til Vegagerðin treystir sér til að lokka hjólreiðafólk af brautinni með einhverju betra, ekki að loka fyrst á hjólafólki en koma svo með óljós loforð um "Pie in the sky".

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Bandaríkjamenn notuðu þennan fána þegar þeir börðust fyrst gegn Bretum.  Hjólafólk ætti kanski að fara að nota hann.

 

 

Hvenær á að einkavæða?

Í tvær nætur hefur mig dreymt að svört daunill drulla komi úr vatnskrananum þegar ég skrúfa frá kalda vatninu og ég ræð drauminn þannig  að hlutir sem eigi að vera í lagi í borginni séu gengnir úr skorðum og áhrifanna sé farið að gæta á mínu heimili.

Það er slæmt þegar borgarmálin eru farin að ásækja mig í draumi.

---

Einkavæðingu fylgja kostir og gallar.  Ég myndi vilja sjá greinargerð frá þeim sem lögðu tillöguna fram, um hvaða kosti og galla þetta nýja fyrirkomulag geti haft, og hvaða væntingar þeir hafi til nýja fyrirkomulagsins, og hvernig þeir hyggjast meta hvort það hafi orðið til góðs eða ills.  Á kannski bara að einkavæða alla sorphirðu eftir þrjú ár án þess að meta árangurinn?

Ef plagg sem lýsir þessu er ekki til og aðgengilegt mér, legg ég til að upphafsmenn tillögunnar vinni vinnuna sína og komi svo aftur með tillöguna.  Ég óttast nefnilega að nú eigi einhver Tony Soprano í Reykjavík að fá bitling frá borgaryfirvöldum.

Ég myndi líka vilja fá skýrar línur um hvað eigi almennt að einkavæða.  Hvað með kalda vatnið?  Ég sé fyrir mér að hægt verði að kaupa grunnáskrift með volgu gruggugu vatni, og gæðaáskrift með köldu hreinu vatni.  Svo verður lúxuspakki þar sem kók verður sett í vatnslögnina en þeir sem eru ekki í áskrift verða vatnslausir rétt á meðan kókið er í boði.

Hvað varð um "keep it simple" og "if it ain't broken, don't fix it?"

 

Vilja að sorphirða sé boðin út í Reykjavík

Hvað veldur?

Þegar vinnupallarnir við Tryggvagötu fóru niður kom í ljós hús sem passar ekki inn í götumyndina, yfirgnæfir gamla húsið við hliðina, er ljótt þótt það stæði eitt og sér, og mun verða minnismerki um verktakaveldið sem hefur verið við lýði.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Það var víst maður að nafni Hanlon sem fyrstur skrifaði: Ekki álykta að um samsæri sé að ræða þegar fávitaháttur getur útskýrt hlutina.

Mér finnst freistandi að útskýra þessa byggingu þannig að verktakar hafi borgað réttum mönnum fyrir rétt til að byggja þetta skrýmsli þarna til að hámarka ágóðann af landinu.  Samt getur verið að borgin hafi bara leyft bygginguna án þess að neinn hafi fengið borgað undir borðið.  Hvor skýringin er betri vitnisburður um starf borgaryfirvalda?

Er þetta kannski rugl í mér?  Getur verið að ég finni fræðimenn í arkitektúr sem segja að þessi bygging sé nákvæmlega það sem staðurinn og stundin kallaði á?

Tilsýndar virðist bygginging vera gerð úr fjöldaframleiddum einingum á ódýran hátt og hún ber ekkert vitni um nostur eða fínerí.  Hún er í hrópandi andstöðu við þesa frægu nítjándu (tuttugustu?) aldar borgarmynd sem Ólafur fráfarandi borgarstjóri var að reyna að vernda.  Ég vona að ímigustur á Ólafi verði þess ekki valdandi að málefnin sem hann stóð réttilega fyrir verði forsmáð.

--- 

Misheppnað smartkortakerfi í strætó og sundstaði var orðið þekktur skandall fyrir fjórum árum.  Sundgestir hafa horft upp á ónotuð aðgangshlið á sundstöðum lengi án þess að spyrja neinna spurninga.

Það sem mér finnst fréttnæmt er að einhver fjölmiðill sé fyrst að skrifa um það núna.  Getur verið að það henti Morgunblaðinu að blása þetta upp því fylgi sjálfstæðismanna í borginni er svo lítið?  Alvöru fjölmiðlar hefðu tekið málið föstum tökum fyrir lifandis löngu.  Af hverju núna?